پزشکی هسته ای یکی از تخصص های پزشکی می باشد که در آن از مقادیر بسیار اندک مواد رادیو اکتیو، جهت امور تشخیصی و یا درمانی مورد استفاده قرار می گیرند. بطور کلی در اسکن های هسته ای، عملکرد اعضاء بدن مورد مطالعه قرار می گیرند.

در اسکن های هسته ای ، از مقادیراستاندارد و خیلی کم رادیواکتیو استفاده می گردد، ‌بنابراین میزان اندکی اشعه به بیمار وارد می شود. با این وجود این مقدار اشعه در حد استانداردی است که توسط سازمانهای بین المللی تعیین شده است و لذا هیچ خطری برای بیمار ندارد.

بر خلاف دستگاه های اشعه X یا سی تی اسکن، دستگاه مورد استفاده در اسکن های هسته ای فاقد هر گونه اشعه ای بوده و این بدن بیمار است که محتوی مقادیر اندکی از اشعه می باشد. توصیه برای رعایت فاصله با اطرافیان (بویژه خانمهای باردار و اطفال) برای مدتی کوتاه یا تخلیه مکرر مثانه جهت کاهش پرتودهی به سایر نزدیکان و یا خود بیمار به همین دلیل می باشد.

میزان اشعه داده شده در این دسته از اسکن ها بسیار ناچیز و در حد استاندارد تعیین شده توسط سازمانهای بین المللی می باشد. از طرفی داروهای مورد استفاده هیچ گونه اثر حساسیتی خطرناک و یا آسیب به کلیه ندارند. لذا در بیماران (حتی در مبتلایان به بیماری های کلیوی) می توان این دسته از اسکن ها را به راحتی انجام داد.

ابتدا بیمار بر روی تخت دستگاه به پشت دراز میکشد. از او خواسته میشود که در حین انجام تست بیحرکت باشد. سپس دتکتور یا اسکنر دستگاه بر روی قسمتی از بدن که قصد اندازه گیری تراکم استخوان آن را دارند قرار گرفته و یک منبع اشعه ایکس پرتو را به سمت استخوان هدف می تاباند. این استخوان معمولا ستون مهره کمر یا مفصل ران در ناحیه لگن یا مچ دست است. این استخوان ها محل هایی هستند که بیش از بقیه استخوان ها بر اثر پوکی استخوان دچار شکستگی میشوند. سنجش تراکم حدود 15 دقیقه به طول مینجامد.

رایج ترین روش اندازه گیری تراکم استخوان استفاده از روش DEXA است که مخفف عبارت Dual Energy X-ray Absorptiometry است و روشی است که از اشعه ایکس برای سنجش تراکم استخوان استفاده میکند. در این روش از دو منبع، اشعه ایکس به سمت استخوانی که قصد سنجش تراکم آن را دارند فرستاده میشود. مقداری از اشعه توسط استخوان جذب شده و مقداری از آن از استخوان عبور کرده و از سمت دیگر بدن خارج میشود. مقدار هر کدام از این دو اشعه بعد از خروج از بدن توسط یک گیرنده اندازه گیری میشود. هرچه تراکم استخوانی بیشتر باشد ( به این معنی که خلل و فرج و فضاهای خای ریز داخل استخوان کمتر باشند) مقدار بیشتری از اشعه ایکس را جذب کرده و اجازه عبور اشعه کمتری را میدهد و مقدار اشعه کمتری به گیرنده میرسد.

آشامیدن آب و دفع مکرر ادرار از راهکارهایی که میتوان پس از آزمونهای پزشکی هسته ای برای کاهش پرتوگیری بکار بست.

آزمایش های پزشکی هسته ای برای خانم های در سنین باروری در کل دوره ماهیانه قابل اجرا می باشد مگر آنکه یک دوره قاعدگی فرد به تاخیر افتاده باشد که در این صورت باید فرد را باردار تلقی نمود مگر آنکه عدم بارداری به اثبات برسد.